به گزارش همشهری آنلاین، سخنگوی صنعت برق به همشهری افزود: بعد از انتقال مشترکان بالای یک مگاوات به بورس انرژی، برق آنها بر مبنای قیمت‌های کشف شده در بورس و براساس رقابت واقعی بین عرضه و تقاضا تعیین و تامین خواهد شد. این سخنان سخنگوی صنعت برق به‌معنای آن است که بعد از اجرای این طرح، قیمت برق صنایع خارج از نظام تعرفه‌گذاری محاسبه خواهد شد. به‌نظر می‌رسد این گام نخست برای واقعی‌سازی قیمت برق است.
خاموشی‌های دو سال اخیر مشخص کرد شیوه‌های قبلی مدیریت در صنعت برق دیگر کارساز نیست. به زعم کارشناسان علت مشکلات به‌وجود آمده در صنعت برق کاهش سرمایه‌گذاری در طول چند سال گذشته بوده است که آن هم به نظام قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت بازمی‌گردد. نظام قیمت‌گذاری در صنعت برق به تضعیف شرایط مالی شرکت‌های فعال در این حوزه به‌ویژه نیروگاه‌ها منجر شده و این شرکت به این ترتیب دیگر قادر به اجرای طرح‌های توسعه جدید نیستند. همین موضوع روند احداث نیروگاه‌های جدید را برای تامین برق مورد نیاز کشور با سؤالات جدی مواجه کرده است.
در چنین شرایطی دولت از سال‌جاری تصمیم گرفت شیوه‌های قبلی را اصلاح کند تا اقتصاد صنعت برق احیا شود. برهمین اساس چند روز پیش سخنگوی صنعت برق اعلام کرد: وزارت نیرو در تلاش است که مشترکان بالای یک مگاوات را به‌زودی و از مهر ماه سال‌جاری وارد بورس انرژی کند تا عملا یک سوم از برق مصرفی کشور از طریق بورس معامله شود. اما انتقال مشترکان برق بالای یک مگاوات به بورس انرژی به چه معنا است؟
گام نخست واقعی‌سازی قیمت برق
در یک دسته بندی کلی مشترکان صنعت برق به بخش‌های خانگی، کشاورزی، عمومی صنعتی و تجاری تقسیم بندی می‌شوند. آمارها نشان می‌دهد میزان مصرف بخش عمده مشترکان صنعتی و تجاری بیش از یک مگاوات است و انتقال مشترکان بالای یک مگاوات به بورس انرژی به‌معنای آن است که بسیاری ازصنایع از این پس باید برق مورد نظر خود را به قیمت‌های رقابتی در بورس انرژی خریداری کنند. این اقدام موجب می‌شود زمینه اولیه واقعی‌سازی قیمت برق فراهم شود زیرا طبق گفته سخنگوی صنعت برق به همشهری گام بعدی انتقال تمام مشترکان زیر یک مگاوات به بورس انرژی است.
مصطفی رجبی مشهدی همچنین در پاسخ به این پرسش که با توجه به نظام قیمت‌گذاری دستوری در صنعت برق قرار است که مشترکان بالای یک مگاوات برق مورد نیاز خود را به چه قیمتی از بورس انرژی بخرند گفت: نظام قیمت‌گذاری برق برای مصرف‌کنندگان در این حوزه دیگر موضوعیت ندارد و اصولا انتقال مشترکین بالای یک مگاوات به بورس انرژی به معنی خارج شدن این مشترکین از نظام تعرفه‌گذاری برق خواهد بود. به‌عبارت دیگر با اجرای این مصوبه، برق این مشترکین بر مبنای قیمت‌های کشف شده در بورس انرژی براساس رقابت واقعی بین عرضه و تقاضا تامین خواهد شد.
او در پاسخ به این پرسش که چه میزان از مشترکان برق کشور بالای یک مگاوات هستند توضیح داد:هم‌اکنون ۶هزار مشترک بالای یک مگاوات در کشور وجود دارد که سالانه ۱۴میلیارد کیلووات ساعت برق مصرف می‌کنند که این میزان برق، ۴.۵درصد از برق مصرفی کشور در سال است.
او ادامه داد: با اجرای این مصوبه، این مشترکین می‌توانند به‌صورت مستقیم یا از طریق شرکت‌های خرده فروش، برق مورد نیازخود را بخرند و از طریق شبکه برق کشور تا محل مصرف ترانزیت کنند.
او درباره اینکه اگر این مشترکان برق خود را از طریق بورس انرژی خریداری نکنند چه خواهد شد گفت: در این صورت شرکت‌های مالک شبکه، شامل شرکت‌های توزیع برق و یا شرکت‌های برق منطقه‌ای به‌صورت نیابتی به خرید برق از بازار برق و تحویل آن به مشترکان بر مبنای حداکثر قیمت بازار برق اقدام خواهند کرد.
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران در پاسخ به این پرسش که برنامه‌های بعدی برای توسعه معاملات برق در بورس انرژی چیست؟ گفت: پس از حضور مشترکان بالای یک مگاوات، امید است تمام مشترکان زیر یک مگاوات هم امکان حضور در بورس انرژی و خرید برق از طریق خرده فروشان را داشته باشند.
رجبی مشهدی با بیان اینکه وزارت نیرو و صنعت برق به‌صورت جدی به‌دنبال انتقال بخش عمده‌ای از معاملات به بورس انرژی است ادامه داد: با این حال با توجه به تعرفه‌های فعلی، ابعاد و میزان مصرف مشترکان، حضور این مشترکان در بورس، دارای پیچیدگی‌های بیشتری است که نیازمند حضور مؤثر و پررنگ‌تر شرکت‌های خرده فروش و تدوین دستورالعمل‌های مورد نیاز است.
آثار واقعی‌سازی قیمت برق
کارشناسان صنعت برق و اقتصاد دانان متفق‌القولند که چالش‌های فعلی صنعت برق ناشی از واقعی نبودن قیمت برق است که موجب شده با تضعیف مالی صنعت برق و نیروگاه‌ها سرمایه‌گذاری کافی در طول سال‌های گذشته برای افزایش تولید برق انجام نشود.
مدیرعامل قبلی توانیر پیش از این با بیان اینکه بزرگ‌ترین مسئله که صنعت برق را زمینگیر کرده، اقتصاد برق است گفته بود: قیمت‌گذاری دستوری از یکسو و پرداخت نشدن مطالبات بخش خصوصی از سوی دیگر موجب شده است که اقتصاد صنعت برق مریض شود و تا این مسئله حل نشود، چالش‌های این صنعت ادامه دارد.
محمد حسن متولی‌زاده با بیان اینکه مصرف‌کنندگان ایرانی نسبت به بهره‌وری در استفاده از انرژی توجه چندانی ندارند، گفت: اوایل انقلاب بهای هر کیلووات ساعت برق به اندازه قیمت یک تخم مرغ بود اما کاری که ما کردیم باعث شد تا قیمت برق به کمتر از بهای یک برگ دستمال کاغذی تنزل یابد، طبیعی است که مصرف‌کننده نیز توجه چندانی به صرفه‌جویی نخواهد کرد. به‌گفته او حجم بدهی دولت به صنعت برق ۶۰هزار میلیارد تومان است.
آمارها نیز نشان می‌دهد در نتیجه کاهش سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه‌های جدید تحت‌تأثیر قیمت‌گذاری دستوری، از ابتدای دهه ۹۰ناترازی عرضه و تقاضای برق افزایش یافته است به‌طوری که با وجود آنکه روند واردات برق درابتدای دهه ۹۰نزولی بوده است اما در سال ۱۳۹۸دوباره واردات برق افزایش می‌یابد و در سال ۱۳۹۹نسبت به سال قبل از آن، حدود دو برابر می‌شود.
در واقع در سال ۱۳۹۹برای دومین سال متوالی میزان واردات برق افزایش یافته و از ۴.۲درصد در سال ۱۳۹۸به ۹.۲درصدرسید این روند اما در سال‌جاری بهبود یافته است. با راهکارهایی که درنظر گرفته شد امسال ناترازی عرضه و تقاضای برق رفع شد و حتی خاموشی‌ها در بخش خانگی به صفر رسید. در مقابل در تابستان امسال برق بسیاری از صنایع قطع شد و این به‌معنای آن است که برای تامین برق مورد نیاز کشور راه‌حلی جز واقعی‌سازی قیمت برق نیست تا از این طریق نیروگاه‌های جدید احداث و برق مورد نیاز کشور تامین شود.
سال قبل رئیس وقت سازمان بورس با ارسال نامه‌ای به وزیر نیروبه‌صورت رسمی خواستار حذف قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت شده بود و با ارائه یک گزارش پیشنهاد کرده بود قیمت برق در بورس انرژی و از طریق نظام عرضه و تقاضا مشخص شود و یک نهاد تنظیم‌گر بازار برق هم متشکل از فعالان صنعت برق تشکیل شود.
سازمان بورس همچنین ۷چالش اساسی در این صنعت را شناسایی و تأکید کرده بود: نیروگاه‌های کشور هم‌اکنون با مشکلاتی از قبیل مطالبات سنگین از دولت، مشکل سیاستگذاری، بدهی‌های ارزی سنگین، قیمت‌گذاری غیراصولی، سیاستگذاری ناصحیح، سرمایه‌گذاری و کاهش دسترسی به منابع ارزی مواجه هستند.
نظر شما